آموزش زندگی بهتر با بیماری ام اس

در این صفحه اطلاعاتی در مورد بیماری ام اس یا همان ماتیپل اسکلروزیس خواهید دید که توسط تعدادی از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایران جمع آوری شده

دیدن اطلاعات سازنده وبسایت

بیماری ام اس چیست

بیماری مالتیپل اسکلروزیس (MS) جزو گروه بیماری های “خودایمن” محسوب می شود که در آن سیستم ایمنی فرد اشتباهاً سیستم عصبی مرکزی (شامل مغز و نخاع) را هدف حملات خود قرار می دهد در نتیجه این حمله، در داخل سیستم عصبی، واکنش های التهابی به وجود می آید که نهایتاً سبب تخریب برخی قسمت ها بخصوص غلاف میلین می شود (غلاف میلین پوشاننده رشته های عصبی است و سلامت آن برای سرعت بخشیدن به انتقال پیام های عصبی لازم است). امروز می دانیم که قسمت های آسیب دیده فقط میلین نیست بلکه خود رشته های عصبی نیز هدف حمله های سیستم ایمنی قرار می گیرند و تخریب می شوند. آسیب به نواحی مختلف سیستم عصبی، بسته به عمل آن ناحیه، علایم مختلفی را برای فرد مذکور ایجاد می کند. این علایم در افراد مختلف، به گونه مختلف و شدت متفاوت بروز می کند. این آسیب ها در صورتی که خیلی شدید نباشند پس از چند روز – هفته برطرف می شوند اما در صورتیکه خیلی شدید باشند ممکن است در نسج مغز یا نخاع تغییراتی دایمی ایجاد کنند که به آن اسکلروز می گویند و از آنجا که این ضایعات در نواحی متعدد و پراکنده ایجاد می شوند بیماری به مالتیپل (متعدد) اسکلروزیس معروف شده است.

اطلاعات بیشتر

علایم ام اس

هیچ علامتی به تنهایی برای بیماری ام اس اختصاصی نیست و این فقط متخصص مغز و اعصاب است که توانائی آن را دارد که با توجه به مجموعه علائم و آزمایشات ، تشخیص بیماری ام اس ( و یا هر بیماری مغزو اعصاب دیگر) را بدهد یا ندهدمبادا با خواندن این مطالب، به محض اینکه کمی خسته شدید یا کمی دستتان خواب رفت یا …نگران و ترسان شوید و یک تنه چهار نعل بتازید و به هیچ طریقی هم ” از خر شیطان پائین نیائید!” پس شرط اول و آخر ما برای خواندن این مطالب آن است که از نگرانی بی مورد و تشخیص گذاشتن برای خود یا عزیزان ، جدا” پرهیز نمائید. حالا با ما باشید…
۱)خستگی ام اس: خستگی یکی از رایج ترین علائم ام اس محسوب میشود که در اغلب مبتلایان به بیماری روی میدهد.این عارضه می تواند در انجام اعمال منزل و یا شغل فرد مزاحمت ایجاد کند.خستگی می تواند بدون وجود علائم حرکتی قابل توجه (مانند ضعف عضلانی ) و به تنهائی روی دهد. انواع مختلفی از خستگی ممکن است در بیماری ام اس روی دهد (یا به عبارت دیگر علل مختلفی ممکن است ایجاد خستگی کنند) مثلا” به هر دلیلی که خواب شبانه مختل شود ( مثلا” در فردی که در طول شب دچار گرفتگی عضلانی میشود و یا تا صبح چند بار برای دفع ادرار بیدار میشود) سبب خستگی و کسالت فرد در روز بعد میشود اما به غیر از این علل گوناگون ، گاهی خستگی ویژگیهائی دارد که آن را از خستگی های دیگر مشخص میکند این ویژگی ها از این قرارند
*عموما هر روز اتفاق می افتد
*ممکن است در اوائل صبح حتی پس از یک خواب خوب شبانه روی دهد
*بتدریج در طول روز شدیدتر میشود
*به سادگی و فوریت بروز میکند
*از خستگی معمولی شدیدتر است
*نسبت به خستگی معمولی ، اختلال بیشتری در اعمال روزانه ایجاد میکند

اشکال در راه رفتن
اشکال در راه رفتن یکی دیگر از علائمی است که برخی دوستان مبتلا به ام اس آن را تجربه می کنند و به فاکتورهای گوناگونی مرتبط است
*ضعف عضلانی: بروز ضعف عضلانی در عضلات ابتدا یا انتهای اندام تحتانی هر دو می توانند در راه رفتن اشکال ایجاد نمایند این ضعف ممکن است در عضلات یک یا هردو پا ایجاد شود .

*سفتی عضلانی: به عنوان عاملی که می تواند در راه رفتن اشکال ایجاد کند لازم است درمان شود

*اشکال در تعادل: این عارضه طبیعتا” راه رفتن فرد را مختل میکند و در صورتی که به آن توجه نشود ، می تواند سبب سقوط فرد شود..
*اشکالات حسی: گاهی اشکالات حسی سبب می شود که فرد نتواند زمین را حس کند و یا نتواند خود را در فضا بدرستی ارزیابی کند و این سبب اشکال در راه رفتن او میشود.

۳) احساس کرخی و خواب رفتگی بدن این احساس ممکن است در صورت ، تنه یا اندام ها ( دست ها و پاها) احساس شود و یکی از رایج ترین علائم بیماری ام اس به شمار میرود . اغلب اوقات اولین شکایتی است که توسط مبتلایان تجربه می شود. شدت این علامت در افراد مختلف ، متفاوت استو می تواند بسیار خفیف و یا آنقدر شدید باشد که استفاده از اندام مربوط را دشوار سازد. برای مثال فردی که در صورت گرفتاری دست ها ، اعمال نوشتن ، لباس پوشیدن و یا اشیاء را در دست گرفتن ممکن است مختل شوند.

” یک نکته مهم“
در برخی عزیزان مبتلا به ام اس ، درجاتی از سفتی عضلانی ممکن است سودمند باشد مخصوصا” افرادی که دچار ضعف عضلانی در پاها هستند، از سفتی عضلانی برای ایستادن و راه رفتن بهتر ، کمک میگیرند لذا دردرمان این عارضه ضروری است به این نکته توجه شود.

روز جهانی ام اس

از ده سال قبل روز جهانی ام اس به ابتکار فدراسیون جهانی ام اس نام‌گذاری و ثبت شده و فرصتی طلایی برای همگان، از مبتلایان و خانواده‌های آنان و گروه‌ پزشکی و درمانی تا سایر اقشار ایجاد کرده که دست در دست هم، یک صدا، دنیای بدون ام اس را فریاد زنند و در این راه از هیچ کوششی فروگذار ننمایند. روز جهانی ام اس فرصتی است که افراد شناخت بهتری از این بیماری پیدا کرده و برای مبارزه با آن در سراسر دنیا همت گمارند. این روز فرصتی است که ام اس را بشناسیم قبل ازآن‌ که ام اس خودش را به ما یا یکی از عزیزان ما آشنا کند. روز جهانی ام اس، روز عهد بستن با یکدیگر برای کمک به مبتلایان این بیماری است که در گوشه گوشه این خاک در حال دست و پنجه نرم کردن با این بیماری هستند. روز جهانی ام اس روز فریاد این شعار است که: من می‌آیم، ما می‌آییم، تا دست در دست هم تلاش کنیم چالش‌های فردی و اجتماعی را به حداقل برسانیم و عهد ببندیم هر آنچه در توان داریم برای مبارزه با بیماری ام اس به کار گیریم. همه ما از توانایی‌های علمی، کلامی، اقتصادی و اجتماعی خود در جهت کاهش آلام بیماران بهره گیریم تا دنیای بدون ام اس دست‌یافتنی شود.

درمان ام اس

اگر با یک متخصص مغز و اعصاب درباره درمان ام اس صحبت کرده باشید دکتر مغز قطعاً به شما عنوان کرده که درمانی برای بیماری ام‌اس وجود ندارد و همین علتی برای وحشت برانگیز بودن بیماری ام‌اس شده است، ولی در عین حال بایستی بدانید که داروها و درمانهای کنترلی که کشف و تولید شده است، کمک های بسیار زیادی را به بیماران نموده تا سیر و روال عادی زندگیشان را طی کنند و با مصرف این داروها تا حدود زیادی علائم ام‌اس از بین می رود، پس قبل از اینکه به سراغ ناامیدی بروید به کنترل علائم فکر کنید و چه بسا در همین اثنا دانشمندان با توجه به تلاش‌های زیادی که بر روی آن دارند، بتوانند راه حل و درمان بیماری ام اس را کشف کنند. بیماری ام اس یک بیماری خود ایمنی است به شکلی که در آن سیستم ایمنی بدن به تصور اینکه میلین یک سلول خارجی و حمله کننده است به آنها حمله می کند و شروع به تخریب این سلولها می نماید، به این دلیل در درمان ام اس بر روی سرکوب سلولهای ایمنی متمرکز می شوند و دارها تا حد زیادی به کنترل این سیستم می پردازد.

زندگی سالم تر با ام اس

مصرف ماهی

مصرف حبوبات

۲بار در هفته ماهی چرب مصرف شود که امگا۳ دارند شامل ماهی تن (منظور تن ماهی نیست بلکه ماهی تن مدنظر است.)، ماهی های آزاد، سرخو، قزل آلای رودخانه ای. گوشت پرندگان 2-1 بار در هفته ترجیحاً بوقلمون و آن دسته از گوشت پرندگان که آهن بیشتری دارند در اولویت هستند مثل گوشت شترمرغ و نیز مرغ های محلی، بقیه روزهای هفته گیاه خواری شود. سویا و حبوبات بیشتر مصرف شود و کمی گوشت قرمز (ماهی 4-3 بار) مصرف شود. به همین دلیل باید سطح آهن و سطح ویتامین B12 بدن مرتب کنترل شود تا فرد دچار اشکال نشود. در میان سبزیجات همه نوع مفید است اما کنگر و مارچوبه مفید تر است. حبوبات خیلی عالی هستند.

مایعات

رعایت تعادل

تأمین مایعات و آب کافی برای بدن بسیار مهم است. کم آبی بدن می تواند خستگی و عفونت های ادراری را تشدید کند.
زردچوبه، زعفران، دارچین، سیاه دانه و کنجد جزء ادویه جات مفید هستند اما مصرف نمک را کاهش دهید.
– تنوع غذایی در رژیم غذایی روزانه وجود داشته باشد.
– در استفاده از هیچ ماده غذایی افراط و تفریط نشود و میانه‌روی در مصرف مواد مغذی حفظ شود.
– در مصرف چربی‌ها و شیرینی‌ها صرفه‌جویی شود.
– روزانه در مواد غذایی باید سهمی از گروه نان و غلات ، سهم از گروه سبزی‌ها، سهم از گروه میوه‌ها، سهم از گروه لبنیات، سهم از گروه گوشت، تخم‌مرغ و حبوبات وجود داشته باشد.

نمک

غذاهای پرچرب

– پرهیز از مصرف غذاهای چرب و پرنمک و استفاده مناسب و متعادل از میوه و سبزیجات
– کم تر کردن مصرف نمک
– مصرف ویتامین D
– استفاده نکردن از نوشیدنی های رژیمی
– استفاده مستمر از سبزیجات، میوه ها، غلات (پاستا، برنج، گندم، جو، ذرت، جو، و غیره)، آجیل و دانه ها (گردو، بادام، پسته و…) که یک منبع بزرگ از فیبر و پروتئین و اسیدهای چرب امگا ۳ می باشد که خواص ضد التهابی داشته و به تقویت سلامت استخوان کمک می کنند و خطر ابتلا به التهاب مزمن و بیماری های قلبی را کاهش می دهد. حبوبات (لوبیا، نخود فرنگی و…)، ماهی و غذاهای دریایی

آموزش تغذیه مناسب در بیماران ام اس

ورزش در ام اس

توصیه نادرست و عوامانه ای که در مورد بیماری ام اس وجود دارد این است که بیماران بعضا از هر گونه فعالیت بدنی و ورزش منع می شوند، چرا که تصور بر این است که:
1- ورزش باعث خستگی بیماران ام اس می شود!
2- خستگی بدنبال ورزش باعث شعله ور شدن حملات این بیماری می شود!
اما شواهد علمی و پزشکی و ورزشی نشان داده است که این بیماران به دلیل عدم تحرک و ورزش، عموما دچار انواع مشکلات جسمی و روحی می شوند. با انجام حرکات ورزشی و تحرک اصولی متناسب با شرایط جسمانی هر فرد، امکان کاهش بسیاری از از عوارض بیماری ام اس وجود دارد.
ام اس باتوجه به اینکه بیشتر افراد جوان را مبتلا می کند و نیز سیری مزمن و پیشرونده دارد باید با تدوین برنامه های استاندارد و رعایت تمام پروتکل های ورزشی و بهداشتی و ایمنی، به این افراد جوان در جهت بازیابی و تقویت معیارهای عصبی، عضلانی و اسکلتی کمک نمود.
در کل برای بهبود شرایط بیمار ام اس و تسریع در روند انتقال اطلاعات در مسیر اعصاب توصیه می شود که: "فعالیت بدنی ملایم و دراز مدت انجام شود".
در نهایت هدف از ورزش و نرمش درمانی در ام اس عبارتست از :
بازیابی تواناییهای عصبی و عضلانی از دست رفته بویژه در اختلال راه رفتن، اختلال تعادل و سایر اختلالات حرکتی.
*تاثیرات ورزش و تحرک در ام اس:
1- بهبود عملکرد قلب و عروق و گردش خون
2-بهبود عملکرد مغز و عروق و نخاع
3-بهبود عملکرد تنفسی و ریه ها
4-بهبود عملکرد گوارشی و معده و روده ها
5- بهبود عملکرد غده بویژه تیروئید، پاراتیروئید، هیپوفیز و تالاموس و غده فوق کلیوی ،غدد جنسی و ...
6- بهبود عملکردهای حسی و عصبی و عروقی بویژه در سیستم های عضلانی و اسکلتی
7- بهبود عملکردهای روحی و روانی و پیشگیری از استرس، افسردگی و اضطراب و ...